Gebruikswijzer
Deze serie bevat lessen voor alle bouwen van het primair onderwijs: groep 1-2, groep 3-4, groep 5-6 en groep 7-8. Per bouw zijn er twintig lessen met een breed scala aan activiteiten en werkvormen. De reeks bestaat uit vijf thema’s. Deze thema’s komen in elke bouw weer terug.
De doebladen nodigen de leerlingen uit om zelf onderzoek te doen en zo een antwoord op hun vragen te krijgen.
De lessen in deze reeks kunnen los van elkaar worden gebruikt, maar ze kunnen ook schoolbreed per lessenserie worden gegeven. Natuurlijk kunnen de lessen ook thematisch aangeboden worden.
Opbouw van de lessen
Elke les begint met een handleiding voor de leerkracht, vaak gevolgd door een doeblad voor de leerlingen. Voor elke bouw komen alle thema’s in dezelfde volgorde weer terug.
Boven elke les staat een titel die vanaf groep 3-4 terugkomt op het bijbehorende doeblad. Onder de titel op de leerkrachtenhandleiding staat het onderwerp van de lessenserie. Aan het begin van elke les en elk doeblad staat rechtsboven een icoon. Elk thema heeft zijn eigen icoon. Onder dit icoon staat bij iedere les voor welke bouw de les bedoeld is. Daaronder staat het lesnummer. Het doeblad begint op de pagina waar ‘doeblad’ onder het lesnummer staat vermeld. Naast doebladen voor de leerlingen zijn er ook praatplaten, knipbladen en plakplaten voor de leerlingen. Praatplaten zijn overzichtsplaten die gebruikt worden als uitleg tijdens een gesprek. De knipbladen horen bij opdrachten waarbij geknipt moet worden en op de plakplaten plakken de leerlingen voorwerpen.
Alle doebladen, knipbladen, praatplaten e.d. vindt u in de beeldbank bij de lessen op de website.
Aan de slag
De lessen zijn altijd volgens hetzelfde stramien opgebouwd. Iedere les begint met een overzicht van de tijdsduur, de kerndoelen die in de les aan bod komen, de lesdoelen, het eindproduct en de benodigdheden. De kerndoelen worden met een nummer aangegeven u kunt op de website per kerndoel lessen zoeken binnen de groep door op de nummers te klikken.
De benodigdheden
Deze zijn per les afgestemd op 24 leerlingen. Mocht u een ander aantal leerlingen in de klas hebben, dan kunt u de aantallen naar eigen inzicht aanpassen. Bij de benodigdheden waarbij geen aantal wordt genoemd, zoals kleurpotloden, kunt u zelf het beste inschatten hoeveel er nodig zijn.
De materialen die voor een les gebruikt worden, zijn niet kostbaar en gemakkelijk aan te schaffen indien nodig. Mocht u niet in het bezit zijn van alle benodigdheden, dan is een creatieve oplossing vaak al voldoende om de les alsnog uit te kunnen voeren. Bij de benodigdheden wordt ook verwezen naar foto’s en afbeeldingen. Deze vindt u in de beeldbank bij elke les op de website.
De lesomschrijving
De lesomschrijving begint met een voorbereiding. Bij deze voorbereiding staat wat er gedaan moet worden voordat de les start. Het is aan te raden om voorafgaand aan de les de lesbeschrijving en de doebladen goed door te lezen, zodat u weet wat er gedaan moet worden en de leerlingen daarmee kunt helpen. De lesactiviteiten worden beschreven inclusief een tijdsaanduiding. Bij de lesopbouw is uitgegaan van de didactiek van onderzoekend en ontwerpend leren. De les begint met een klassikale verkenning om de aanwezige kennis bij de leerlingen te activeren en hun interesse te wekken. Tijdens deze verkenning wordt duidelijk wat het onderwerp is waar de leerlingen mee aan de slag gaan. Hierna volgen één of meer inhoudelijke opdrachten. De leerlingen kunnen hiermee zelfstandig aan de slag, maar de les kan ook klassikaal gegeven worden. De les wordt vaak klassikaal afgesloten met een verwerking en verdieping van de inhoud van de les.
Verdieping
Voor de verdiepingsfase zijn bij een aantal lessen opdrachten opgenomen. Bij de lessen waarbij dit niet het geval is, kan een kringgesprek of evaluatiegesprek worden gehouden. Mogelijke vragen die dan gesteld kunnen worden, zijn:
- Welke problemen waren er bij het maken van de opdracht?
- Werkte iedereen goed samen?
- Wat heb je gedaan om aan de eisen te voldoen?
- Waarom heb je hiervoor gekozen?
- Wat zou er beter kunnen?
- Zou je de volgende keer iets anders doen?
De werkvormen binnen een les zijn verschillend. Opdrachten kunnen individueel, in tweetallen, in viertallen of klassikaal worden gedaan. Antwoorden op vragen zijn niet meegegeven. Het accent ligt bij de lessen op het proces van het onderzoeken of ontwerpen.
De thema’s
- thema 1 het zonnestelsel
- thema 2 leven op aarde
- thema 3 de zon in actie
- thema 4 bekijk het heelal
- thema 5 naar de ruimte
Elk thema bestaat uit vier onderwerpen. Per onderwerp zijn er vier lessen, voor elke bouw één. Deze lessen samen heten een lessenserie.